DVOR NA UNI - Crkva sv. Georgija u Dvoru sagrađena je u veoma kratkom roku 1880. godine. O tome svjedoči povelja pronađena u jabuci tornja prilikom obnove crkve 1957. godine. U povelji se pominje da je krst na toranj crkve stavljen 17. septembra 1880. godine i da je za zidanje crkve baron Franjo Filipović iz Zagreba dao 12.000 forinti. Njegova pomoć bila je presudna za ovako brzo podizanje dvorske crkve. Još marta mjeseca iste godine crkvena opština u Dvoru traži neka uputstva u vezi s građenjem crkve i njenog položaja na predviđenom zemljištu, da bi u roku od šest mjeseci ona bila potpuno završena. Već iduće godine crkva je dobila reprezentativni ikonostas, što inače nije čest slučaj.
Crkva u Dvoru svojim arhitektonskim osobinama i vrijednosti nije predstavljala neko značajno ostvarenje. Posebno je ispoljena neinventivnost u oblikovanju spoljašnjosti, gdje je do izražaja došla želja za čistim funkcionalizmom i prakticizmom. Masivni zidovi urađeni su klasicističkom suvoćom i strogoćom i nemaštovitom profilacijom. Istoricistička težnja Srba u Dvoru nije usmjerena u pravcu traženja modernih i savremenih rješenja već u fond stereotipnih oblika crkava podizanih po Baniji sredinom 19. stoljeća. Ima se osjećaj da je ovdje upotrijebljen predimenzionirani tipizirani projekat neke krajiške crkve. Jednobrodna građevina petougaone apside imala je jednostavno pročelje s klasicističkim portalom, iznad njega velikim okulusom, ugaonim pilastrima i niskim zvonikom sa završetkom u obliku piramide. Čiste površine i jednostavna forma nisu pobuđivale jači estetski doživljaj. Toga su bili svjesii prilikom obnove 1957. godine, jer su njome bitno promijenili spoljašnji izgled crkve, a posebno zapadnog pročelja.
Izgubila se horizontala krovnog vijenca, potpuno je izmijenjen zvonik, a redefinirane su i ostale površine. Obnova je izvedena po ugledu na crkvu sv. Petke u Javornju. Zapadno pročelje ima plastično izvučen središnji dio na koji se nastavlja zvonik, gotovo identičan onom u Javornju, jedino nema lanterne na vrhu. Klasicistički portal je barokiziran, a ispod krovnog vijenca dodate su arkade. Ugaoni pilastri su zadržani i zajedno sa ostalim dodatim dekorativnim elementima daju sliku razigranije zidne površine. Izgubio se veliki okulus i njega je zamijenio prozor jednako širok kao i portal. Površine bočnih zidova redefinicijom prozora u pravcu povećanog plasticiteta dobile su drugačiji izgled i dodavanjem sjevernog portala u istom obliku i veličini kao i glavni. Obnovom je potpuno promijenjena vizura crkve. Tromost zidnih površina zamijenjena je plastičnom, dekorativno bogatom i slikovitom površinom.
Unutrašnji prostor definisan je krajnje funkcionalno s plitkim pilastrima kao dekorativnim detaljem. Oltarski prostor veoma je funkcionalno prilagođen liturgijskim potrebama, prostor naosa je veoma prostran, da bi time prostor priprate ostao dosta mali.
Marko Miljanović - Crkveni spomenici
Dvor na Uni od prijeslavenskog doba do naših dana
Коментари
Постави коментар