Krajem 1991. godine, nakon povlačenja pripadnika teritorijalne odbrane sa šireg područja pakračke opštine, u strahu da im se ne ponovi 1941. godina, većina srpskog stanovništva napustila je svoja ognjišta sklonivši se u Srbiju, Bosnu ili delove pakračke i okučanske teritorije koje su još bile pod srpskom kontrolom. Srpsko stanovništvo je bilo izloženo strahovitim pretnjama i pod velikim pritiskom; živeli su u konstantom strahu i neizvesnosti zbog čega su mnogi bili primorani da napuste svoja ognjišta i spasu vlastite živote. Da je strah bio opravdan potvrđuju mnogobrojni masakri počinjeni 1991. u srpskim selima širom Republike Hrvatske koji su imali za cilj zatiranje svega što je srpsko.
U nekim selima, međutim, manji broj, uglavnom starijih meštana, odlučio je da ne napušta kuće, nadajući se da im niko neće nauditi jer nikome nisu učinili zlo ili kakvu nepravdu. Neumorni borac za istinu i pravdu i slobodno možemo reći borac za ljudska prava Savo Štrbac, direktor dokumentaciono-informacionog centra VERITAS zajedno sa svojim vrednim kolegama, izdao je saopštenje i podsetio javnost na ovaj zaboravljeni i još uvek nekažnjeni zločin nad srpskim civilima. Svoja saznanja o žrtvama ovog masakra hrabri Savo je podelio i sa širokom javnošću, tokom jučerašnjeg gostovanja u tv emisiji "Srpski svijet" vrativši na taj način dostojanstvo ovim svirepo ubijenim ljudima - pominjanjem i sećanjem!
Žrtve ubijene u Gornjim Grahovljanima:
Branko Arsenić (58), Jevrosima Barjaktar (79), Bosiljka Bosanac (60), Jovo Bosanac (36), Bojana Jovanović (58), Dragica Komlenac (53), Jovo Komlenac (64), Radovan Komlenac (21), Zdravko Komlenac (44), Milan Končar (29), Branko Marić (53), Pavle Marić (73), Stanko Marković (63), Ana Pavić (62), Dušan Vidić (57), Boro Vujanić (52), Stoja Vujčić (65), Blagoja Žarković (78).
U Gornje Grahovljane hrvatske "Zenge" su ušle u rano jutro 29. decembra 1991. godine, opkolile selo i sakupili sve žitelje, njih 18 (16 iz Gornjih i 2 iz Srednjih Grahovljana), te ih, uz psovke i kundačenje, sproveli do šume nedaleko sela, gdje su ih razapinjali i zakivali čavlima kroz ruke i noge na debla drveća, a na kraju ih likvidirali iz vatrenog oružja. Među žrtvama je bilo i 6 žena, prosečne starosti oko 63 godine. Među likvidiranim je i Radovan Komlenac (21), njegova majka Dragica Komlenac (53) i njena majka Jevrosima Barjaktar (79). Sve je to, skriven iza jednog stabla, posmatrao petnaestogodišnji dječak Slobodan Vidić, unuk likvidiranog Dušana Vidića (57), koji od straha nije mogao ni da beži ni da govori.
Opazivši dečaka, očevidca zločina, ubice su se prepirale šta uraditi sa njim, likvidirati i njega ili ga povesti sa sobom. Prevladalo je ovo drugo, pa su ga odveli u kasarnu u Slavonskoj Požegi, odakle ga je, nakon nekoliko meseci, izbavio policajac iz Pakraca Ivo Pedić, Hrvat oženjen Srpkinjom, i odveo ga u svoje rodno selo Jakšić. Naime, Ivina supruga Radmila je Srpkinja rodom iz Gornjih Grahovljana i bila je u bliskom srodstvu sa Slobodanom. Pošto su komšije pretile Ivi da će mu baciti bombu u kuću zbog toga što čuva “četničko derište”, Slobodana su nakon pola godine ponovo vratili u požešku kasarnu, gde ga je u toku 1993. pronašao pripadnik civilne policije UNPROFOR-a, Kanađanin kapetan D.B. Nikolson (Nicholson), i preveo ga na srpsku stranu, kada je i ispričao kako su likvidirani njegovi meštani.
Nikolson i Slobodan su obišli mesto zločina. Na deblima stabala našli su zabijene čavle i tragove metaka, ali ne i posmrtne ostatke. Uverivši se da Slobodan govori istinu, Nikolson je narednih nekoliko meseci intenzivno tragao sa posmrtnim ostacima grahovljanskih Srba. Jedan trag je vodio u šumu u kojoj su i likvidirani, a drugi prem ribnjacima u Marinom selu kod Pakračke Poljane, gde je bio jedan od najzloglasnijih logora smrti u ratu devedesetih. Zbog opstrukcije i pretnji sa hrvatske strane, mesto ukopa ipak nije pronašao.
Kapetan Nikolson je naprasno morao napustiti UNPROFOR i vratiti se u Kanadu, odakle je uskoro Srbima u Okučane poslao mnogo dokaznog materijala u vezi zločina u Gornjim Grahovljanima, uz napomenu da je isti materijal predao i svojoj komandi. Bez obzira na sve to, zemni ostaci grahovljanskih Srba ni do danas nisu pronađeni.
Slobodan Vidić je 1994. poginuo na bihaćkom ratištu, pa je tako nestao i jedini svedok zločina u Gornjim Grahovljanima, za koji do danas niko nije odgovarao, ni pred domaćim ni pred međunarodnim sudovima.
Da stvar bude još tužnija, devojčica Milka Bosanac, ćerka ubijenog Jove Bosanca, takođe je ubijena u napadu hrvatske vojske na selo Šeovica 2. maja 1995. za vreme zločinačke akcije "Bljesak". Tom prilikom je ranjena i njena sestra. Milka je imala samo 15 godina.
Tokom akcije "Bljesak" poginula je takođe i dvanaestogodišnja devojčica Željka Komlenac, rođaka Komlenaca ubijenih u Grahovljanima.
Po zvaničnom popisu stanovništva iz 1991, u Gornjim Grahovljanima živjelo je 136, u Donjim 188, a u Srednjim 43 žitelja. Po zadnjem popisu iz 2011, u Gornjim Grahovljanima živjelo je 8 žitelja, u Donjim 33, a u Srednjim nije bilo nikoga.
Коментари
Постави коментар