MAŠIĆKA ŠAGOVINA (1991): SEĆANJE NA MASAKR NA SVETOG NIKOLU, I PARALIZOVANA STARICA (87) MEĐU ŽRTVAMA

Prošla je trideset i jedna od užasnog i još uvek nekažnjenog zločina nad srpskim stanovništvom u selu Mašićka Šagovina kod Novske. Zločin je planski počinjen na veliki pravoslavni praznik Svetog Nikolu 19. decembra 1991. prilikom čega je ubijeno 55 meštana - civila i ratnih zarobljenika. 

Gligorije Milanković, žrtva masakra u Mašićkoj Šagovini

Tog snežnog, prehladnog dana pripadnici 108. i 121. brigade ZNG-a i specijalci iz grupe “Svileni”, ukupne jačine od 363 vojnika, počeli su pešadjski napad na srpsko selo Mašićka Šagovina kod Novske, smešteno na južnim obroncima Psunja. 

U Mašićkoj Šagovini je po popisu stanovništva iz 1991. živelo 209 stanovnika od čega 189 (90%) Srba, 16 Hrvata i 4 Jugoslovena. Dvadeset godina kasnije, po popisu iz 2011., u ovom selu je popisano 7 žitelja, 2 muškarca i pet žena, bez oznake nacionalne pripadnosti. Danas je pitanje da li ovde više ikoga i ima! 

Napad na ovo srpsko selo predstavlja čist akt agresije jer kako drugačije objasniti činjenicu da neko naoružan svim mogućim naoružanjem dođe na nečiji kućni prag sa ciljem da ubije, siluje, masakrira, pljačka, pali ?  

- Sve što je bilo živo, u trenu je postalo mrtvo..nemu tišinu zamenili su vrisci i jauci, svuda su po putu ležala izmasakrirana tijela žena, staraca i civila koje su hrvatski vojnici masakrirali - tako je zvučao opis zatečenog stanja od strane preživelih meštana!

Prema svedočenjima preživelih logoraša, “zenge” su pred sobom redom palili sve kuće i ubijali i civile i branioce nakon odbacivanja oružja i predaje. Prema hrvatskim izvorima, akciju je isplanirao brigadir Josip Mikšić, tadašnji komadant 121 brigade, a napadom komandovao pukovnik Ante Šolić, tadašnji komadant Samostalne interventne satnije (čete) pri 121. brigadi. Među ubicama civila i zarobljenika, preživjeli mještani su prepoznali Zdravka Paritana, Stevana Kulića, obojica iz Cerničke Šagovine, i Ivana Klepića iz Nove Gradiške, navodi se na sajtu DIC Veritas-a, jedine relevantne institucije koja godinama aktivno radi na čuvanju sećanja na nevine žrtve i činjenicama razotkriva svaku neistinu.

Najmanje pet leševa iz ovog događaja hrvatska strana je početkom januara 1992. godine predala pripadnicima JNA, koji su zaprimljeni i obdukovani na VMA. Leševi su toliko bili izmasakrirani (rascopane glave, polomljeni udovi, odsječeni nosevi i jezici, zabijeni klinci pod nokte…) da još nisu identifikovani, već su pod oznakom NN pokopani na groblju Lešće, gdje se i sada nalaze.

Tragična subina Cvetanke Milosavljević

Spremila je Cvetanka tog jutra 18.12.1991. lep doručak svojoj deci, rođacima i komšijama kako bi svi u miru dočekali i proveli jedan od najlepših pravoslavnih praznika. Da u toplini porodičnog doma dočekaju Nikoljdan i pomole se svecu za zdravlje i boljitak sa glavnom željom, naravno, da se ratna razaranja što brže završe a život u selu nastavi kao nekada. Fijuci granata odjekivali su selom čitav dan te su civili morali da spas podraže u vlažnim, mračnim  podrumima čekajući kada će se pucanje i bombardovanje završiti. Nažalost, nije Cvetanka stigla ni da porazgovara kako treba sa sinovima a je pretpraznično zimsko veče prekinuo napad hrvatske vojske. Prazničnu atmosferu zamenili su jauci i vrisci. Gotovo na kućnom pragu rafalima i bombama su na najmonstruozniji način pobijeni Cvetankini sinovi. Draganu su bile 23 godine, a mlađem Tihomiru tek dvadeset. Šok i neverica! 

Po nalogu hrvatske vojske u Mašićkoj Šagovini je pokopano 28 leševa, većina pod imenom, a skupljali su ih i pokapali njihovi rođaci, među kojima i Cvetanka Milosavljević, koja je morala pokopati i svoja dva sina Tihomira i Dragana. 

Na najsvirepiji način u svojoj kući su ubijeni supružnici Savka (45) i Antun Borbelj (53). Savka je bila Srpkinja, a Antun Mađar. Pobijeni su na okrutan način, na svom kućnom pragu, u svom selu...sa rukama podignutim u vis, streljan je i Predrag Cindrić, mladić od 23 godine, iz mešovitog braka, koji je među rodbinom imao i Srba i Hrvata. Dragan Mandić, starina od oko 65 godina, mučen je i ubijen na strahovit način, nepojmljiv ljudskom razumu. I domaćica Gospava Mandić (40) je mučeničkom smrću skončala svoj mladi život. Najstrašnija scena svakako je bilo ubistvo paralizovane starice Anke Milanković, stare 87 godina. Hrvatski vojnici upali su u njen dom i lišili je života na užasan način. A videli su zlotvori da se radi o bolesnoj starici, potpuno nemoćnoj i nezaštićenoj osobi..ali to ih nije sprečilo da je ubiju. I posmrtne ostatke su joj posle sakrili, premestili ko zna gde, te se nakon rata vodi kao nestalo lice. Identičnu sudbinu doživeo je i Gligorije Milanković, starina od šezdeset godina, penzioner koji je samo želeo da svoje staračke dane provede u miru sa porodicom. Nisu mu dozvolili! Jovu Savanovića, civila od šezdeset godina, hrvatski vojnici su zverski su mučili pa ga usmrtili u njegovoj porodičnoj kući, a na isti način skončali su i supružnici Milenko i Mlađenka Tubić, oboje stari 61-u godinu. Penzioneri, obični ljudi koji ni pruta nisu imali da se odbrane, a kamoli oružje. Oboje mučeni, zlostavljani, pobijeni..

Sa lokacije u Mašićkoj Šagovini 2013, u pojedinačnim ekshumacijama, ekshumirano je i predato srpskoj strani najmanje 6 posmrtnih ostataka, koji su nakon toga identifikovani i preuzeti od njihovih porodica. U oktobru 2013. sa ove lokacije ekshumirani su posmrtni ostaci 19 žrtava, od kojih je do sada 14 identifikovano.

Preživela meštanka Mara Mioković svedočila je: "Sakrila sam se u podrum Rajka Stojčevića, gdje se okupio veći broj nas Srba… Hrvati su nas pozivali da se predamo a kad to iz straha nismo učinili, u podrum su ubacili više eksplozivnih naprava, kojom prilikom su ubijeni: Milan Stojičević (30), Tihomir Milosavljević (20), Antal Borbelj (53) i njegova supruga Savka (45)… A kad smo počeli izlaziti iz podruma sa podignutim rukama, ubili su i Predraga Cindrića (23), Branka Miletića (33) i još neke pripadnike TO koje nisam poznavala… Dragan Milosavljević (23) je takođe ubijen ispred svoje kuće… Nakon što su po selu pokupili preostale civile, ubili su Gospavu Mandić (40), Milenka Tubića (61) i njegovu suprugu Mlađenku (61), Zorku Bakić (45) i Gligorija Milankovića (59). To veče su ubili i paralizovanu Anku Milanković (87) tako što su joj bombu ubacili u kuću… Isto veče u svojoj kući ubijen je i Jovo Savanović (60)…”

Hrvatski vojnici su se nakon masakra hvalili po Novskoj kako su "poklali četničkе civile i starice". Hrvatski vojnici su pljačkali sve što su stigli, a bilo je čak i međusobnih obračuna i ranjavanja zbog nemogućnosti da se dogovore ko će pokrasti šta od bele tehnike. 

Baš kao i svi drugi zločini, i ovaj u Mašićkoj Šagovini se širom Republike Hrvatske proslavlja kao pobeda a likvidacije, streljanja, silovanje, masakriranje i zversko mučenje starih, bolesnih i paralizovanih se naziva "velikim vojnim uspehom" što samo govori ozbiljnoj dijagnozi tamošnjih "veterana".

Nevladine organizacije u Hrvatskoj su više puta pozivale vlasti RH da procesuiraju počinioce masakra u Mašićkoj Šagovini sa porukom da žrtve ne treba deliti po nacionalnosti, a da počinioci gnusnih nedela moraju što pre odgovarati za počinjene zločine jer niko u državi nije bezbedan ni siguran dok su takvi na slobodi.

Za mnoge žrtve se još uvek ne zna ni mesto ukopa. Za zločin u Mašićkoj Šagovini još niko nije odgovarao ni pred domaćim ni pred međunarodnim sudovima.