Sutra će biti obeležena 28-a godišnjica jednog od najmonstruoznijih zločina nad srpskim stanovništvom koji su 1993. godine izvršili pripadnici hrvatske vojske tokom genocidne akcije "Medački Džep".
Tog prohladnog, jesenjeg devetog septembra 1993. godine, hrvatska vojska je iznenada izvršila agresiju na srpska podvelebitska sela Divoselo, Čitluk i Počitelj, smeštena u tzv. "Medačkom džepu", južno i jugoistočno od Gospića, koja su se već osamnaest meseci nalazila pod zaštitom Ujedinjenih nacija. Srpski narod, vojska i policija su verovali u delotvornost UNPROFOR-a, pa je i zbog te opuštenosti agresor brzo ovladao navedenim prostorima.
Tokom napada na srpska sela Divoselo, Počitelj i Čitluk, pripadnici hrvatske vojske su masakrirali ukupno 88 Srba, mahom civila, žrtava ratnog zločina. Među žrtvama je bilo 17 žena a među civilima 26 osoba koje su bile starije od 60 godina. Svega pet osoba je stradalo samo od metka dok su sve ostale žrtve masakrirane, mučene, strašno zlostavljane. Hrvatski vojnici su se iživljavali nad ženama, bolesnim i nepokretnim starcima i staricama a nekoliko zarobljenika podleglo je užasnim torturama u logorima. Pripadnici hrvatske vojske ubili su i teško ranili i nekoliko meštana hrvatske nacionalnosti: Štefica Krajnović i Ankica ubijene su na kućnom pragu samo zato što su bile udate za Srbe a Hrvat Jure Ivezić poginuo je braneći srpske civile. Hrvatica Ana Rajčević zadobila je teške povrede....
Pripadnici vojske pod komandom Mirka Norca je pljačkala, palila, rušila kuće, ubijala i masakrirala civile. Ono što nisu uspeli po napadu, pobili su i uništili u povlačenju, koje je, uz posredovanje UNPROFOR-a, potrajalo do 17. septembra iste godine.
Pakleni dani po Ličke Srbe krenuli su još u proleće 1991. kada započinju prve likvidacije i ubistva Srba a zločini svoj masovni karakter dobijaju u septembru i oktobru 1991. godine kada je preko 120 Gospićkih Srba civila likvidirano od strane ekstremnih HDZ-ovaca, pripadnika hrvatskih paravojnih formacija koji su bili sledbenici te porazne ideologije Franje Tuđmana. Nakon tih zločina, preživeli i prognani Srbi iz Gospića pronašli su prebivalište u medačkom kraju gde su odlično prihvaćeni. Bili su skoncentrisani u srpskim selima, na teritoriji pod zaštitom UNPROFOR-a.
Zločini, međutim nisu prestajali ni u tom prividnom periodu "mira" . Tokom 1992. i 1993. godine bila su česta ubistva, puškaranja, granatiranja. Strašno zlo zvano "akcija Medački džep" najavio je jedan strašan događaj koji se odigrao nešto ranije, 22. aprila 1993. godine kada su pripadnici hrvatske vojske granatirali srpsko mesto Medak i usmrtili devojčicu Jasminku Uzelac, staru 13 ipo godina. Tada je postalo jasno da agresor ne štedi baš nikog i da su na meti čak i deca. Bilo je to upozorenje svim Srbima šta ih očekuje. A tako je i bilo. Pet meseci kasnije, počinjeni su ti užasni zločini..
Tragedija "Medačkog džepa" odvijala se pred očima UNPROFOR-a, koji ovaj put nije bio samo pasivni posmatrač, već je uzeo i aktivnog učešća u pokušaju da preuzme kontrolu nad ovim područjem i spriječi ubijanje preostalih ljudi i uništavanje njihove imovine, što im je i uspjelo nakon trodnevnih borbi sa hrvatskom vojskom i policijom. Njihov komadant, general Žan Kot (Jan Cot), 19. septembra, posle kompletnog obilaska toga područja, izjavljuje: "Nisam našao znakova života, ni ljudi, ni životinja, u nekoliko sela kroz koja smo danas prošli. Razaranje je potpuno, sistematsko i namjerno".
Hrvatska je po završenoj akciji predala srpskoj strani 52 tela. Pripadnici UNPROFOR-a su, nakon što su u direktnoj borbi ušli u ovo područje, izvukli još 18 tela. Dva leša su izvukli pripadnici SVK, a jedno telo je pronađeno u aprilu 1994. godine. U maju 2000. godine istražioci Haškog tribunala pronalaze još 11 leševa skrivenih u jednoj jami. Od ukupno 84 pronađena posmrtna ostatka, još je sedam ostalo neidentifikovano.
U ovoj akciji ranjenika uopšte nije bilo. Upravo ta činjenica i rezultati pregleda tela na srpskoj strani (razbijene lobanje, mnogobrojne prostrelne rane iz neposredne blizine, odsečeni dijelovi tela, živi bacani u vatru) upućuju na zaključak da se radilo o sistematskom ubijanju zarobljenih i ranjenih. Sva tri sela su opljačkana a zatim sravnjena sa zemljom po sistemu "spržene zemlje".
Penzionisani pukovnik saniteta Hrvatske vojske (HV) Marko Jagetić potvrdio je na suđenju generalima Rahimu Ademiju i Mirku Norcu da je nakon akcije Medački džep bilo mnogo civilnih žrtava među lokalnim srpskim stanovništvom.
Jagetić je izjavio da je u okolnim selima sakupljeno više od 70 tela srpskih civila, kao i da je na mnogima bilo tragova mučenja i masakriranja. „Gotovo svi likvidirani bili su civili, a ni kod jednog nije pronađeno oružje ili dokumentacija“, kazao je Jagetić, koji je kao vojni lekar nakon akcije vodio ekipu zaduženu za sakupljanje tela poginulih.
Savo Štrbac, predsednik Veritasa kaže da je najveći apsurd u svemu što su Hrvati napali zaštićenu zonu pod kontrolom Ujedinjenih nacija i zbog toga nisu snosili nikakve sankcije.
– Hrvatska vojska je u nastupanju pljačkala, palila, rušila kuće, trovala bunare, ubijala i masakrirala civile, vojnike i milicionere. Ono što nisu uspjeli u nastupanju, pobili su i uništili u povlačenju, koje je, uz posredovanje UNPROFOR-a, potrajalo do 17. septembra iste godine. Tragedija se odvijala pred očima UNPROFOR-a, koji nije bio samo pasivni posmatrač, već je uzeo i aktivnog učešća u pokušaju da preuzme kontrolu nad ovim područjem i spreči ubijanje preostalih ljudi i uništavanje njihove imovine, što im je i uspelo nakon trodnevnih borbi sa hrvatskom vojskom i policijom – istakao je ovaj hrabri i neumorni borac za pravdu i istinu.
Počev od jula 2001. do aprila 2004. godine, Tužilaštvo Haškog tribunala za zločine počinjene u akciji "Medački džep" podiglo je optužnice protiv trojice generala HV-a: Rahima Ademija, Janka Bobetka i Mirka Norca.
Iako su se u toku glavnog pretresa, koji je trajao od juna 2007. do maja 2008., čule priče koje po načinu izvršenja prevazilaze i maštu najizopačenijih umova i prikazani šokantni snimci izmasakriranih leševa, Županijski sud u Zagrebu optuženog Ademija, vršioca dužnosti komadanta Zbornog područja Gospić, oslobađa svih optužbi, a optuženog Norca, komadanta operacije, proglašava krivim za nesprečavanje, a time i za podržavanje i ohrabrivanje ubistava 4 civila i pljačkanje imovine te ubijanje i mučenje po jednog ratnog zarobljenika, i osuđuje ga na jedinstvenu kaznu zatvora od sedam godina, koju mu je Vrhovni sud smanjio na šest godina.
Hrvatsko pravosuđe je, počev od 2012. optužilo još trojicu pripadnika HV-a: Josipa Krmpotića, komandira izviđačke čete 9. gardijske brigade HV-a zbog dopuštenja podređenima da ubiju četvoricu neidentifikovanih zarobljenih vojnika RSK te naredbe da se pale i ruše kuće lokalnog srpskog stanovništva, te Velibora Šolaju i Josipa Mršića, pripadnika iste jedinice, zbog ubistva starije ženske osobe.
U međuvremenu sa sva trojica i osuđeni pred Županijskim sudom u Zagrebu: Velibor Šolaja pravosnažno na 5 godina zatvora, a Josip Krmpotić i Josip Mršić nepravosnažno na po tri godine zatvora. Sela oko Gospića opustošena su i tokom akcije "Oluja" kada je veliki broj civila ubijen u svojim kućama od strane hrvatske vojske.
Udruženje porodica srpskih žrtava "Suza" otvorilo je nedavno u svojim prostorijama u Beogradu Spomen sobu posvećenu ubijenim Srbima tokom rata u Hrvatskoj 1991-1995. godine. Poželjno bi bilo da svi koji su u mogućnosti prikupe fotografije 88-oro nevinih žrtava ove zločinačke akcije i dostave ih tom udruženju kako bi sve slike naših stradalnika bile objedinjene na jednom mestu.
Civilne žrtve, žrtve ratnog zločina tokom akcije "Medački džep":
1. Jaga Basarić 1910 - gotovo nepokretna, mučena pa svirepo ubijena u krevetu od pripadnika hrvatskih snaga
2. Bosiljka Bjegović 1909 - slepa i gluva starica, mučena pa ubijena u svom selu Čitluk. Hrvatski vojnici su upali u njenu kuću i izrešetali je sa više hitaca iz vatrenog oružja u svojoj porodičnoj kući
3. Gojko Bjegović 1914 - slabovid i teško pokretan starac, ubijen u svojoj kući u Divoselu od hrvatske vojske
4. Ljiljana Jelača 1956 - ubijena 09.09.1993. u svom selu Divoselo od strane pripadnika hrvatske vojske. Prema rečima njene rođake, Ljiljana je bila unakažena, šake su joj bile odsečene a kosa spaljena. O brutalnosti svedoči činjenica da je lice bilo neprepoznatljivo, te je proces identifikacije tekao jako teško. Hrvatski vojnici su na suđenju Norcu pokušali da fasilfikuju činjenice te Ljiljanu predstave kao vojnika i da je navodno poginula od svoje bombe, što je vrlo brzo odbačeno kao neistina
5. Mile Jovančević 1924 - ubijen kao civil u svom selu Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
6. Marinka Mara Jović 1939 - ubijena sa suprugom u selu Čitluk po ulasku hrvatske vojske, svedoci su čuli jauke
7. Dmitar Jović 1937 - teško bolestan, ubijen sa suprugom u selu Čitluk po ulasku hrvatske vojske, svedoci su čuli jauke
8. Đuro Krajnović 1907 - zlostavljan i mučen pa ubijen sa 24 hica iz vatrenog oružja u svom selu Čitluk. Nakon mučenja hrvatski vojnici su ga živog zapalili. Imao je brojne rane po stomaku i prsima.
9. Pera Krajnović 1907 - zlostavljana i mučena tako što su je hrvatski vojnici tukli kundacima puške usled čega je preminula u svojoj sobi svom selu Čitluk. Nakon toga su hrvatski vojnici zapalili njenu kuću
10. Štefica Krajnović 1931 - Hrvatica udata za Srbina, ubijena u svom dvorištu u Divoselu od pripadnika hrvatske vojske.
11. Sara Kričković 1921 - sakrila se u konobi, selo Čitluk, gde su upali hrvatski vojnici i ubili je sa rođakom. Zlostavljana je, mučena pa zapaljena od strane hrvatske vojske zajedno sa Ljubicom Kričković, lice je bilo neprepoznatljivo od povreda. Prema rečima svedoka, hrvatski vojnici su je zaklali, telo je ležalo na podu a glava je bila gotovo odsečena
12. Ljubica Kričković 1929 - sakrila se u konobi, selo Čitluk, gde su upali hrvatski vojnici i ubili je sa rođakom. Zlostavljana je, mučena pa zapaljena od strane hrvatske vojske zajedno sa Sarom Kričković, lice je bilo neprepoznatljivo od povreda. Telo je bilo na stolici, imala je prostrelne rane a grudi su joj bile oblivene krvlju
13. Danica Obradović 1931 - mučena pa okrutno ubijena kao civil u svom Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
14. Grujo Pajić 1925 - civil, zarobljen od strane hrvatske vojske u Divoselu. Mučen pa masakriran, telo je prepoznato u Korenici
15. Boja Pjevač 1925 - ubijena je u selu Čitluk tako što joj je hrvatski vojnik pucao u prsa. Teže se kretala jer je imala povređen članak. Pokušala je da se sakrije kada su je zarobili hrvatski vojnici. Prema rečima svedokinje Hrvatice, starica je zapomagala a onda je ubijena. Pucali su joj u potiljak a onda su joj odsekli i tri prsta. Telo je nakon sedamnaest dana pronašao njen sin.
16. Stevo Pjevač 1926 - ubijen - nestao kao civil u svom selu Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
17. Janko Potkonjak 1931 - masakriran od hrvatske vojske u selu Čitluk. Deo glave bio mu je odsečen, imao je brojne rane i povrede.
18. Sava Rajčević 1930 - teško pokretna, kretala se pomoću štaka. Ubijena je u svojoj porodičnoj kući u selu Čitluk. Hrvati su je masakrirali hladnim oružjem, grlo joj je bilo prerezano a imala je i tri ulazne rane na grudnom košu
19. Milan Rajčević 1962 - civil, hendikepiran. Ubijen je tako što su ga hrvatski vojnici su svezali za auto, vukli po dvorištu, a potom obesili o drvo.
20. Stevan Vujinović 1922 - poljoprivrednik, ubijen tupim predmetom u svojoj porodičnoj kući od strane naoružanih hrvatskih vojnika, pre likvidacije je mučen i zlostavljan. Leš je pronađen u jami 2000. u Obradović Varoši, Gospić
21. Đuro M. Vujnović 1927 - ubijen kao civil u svom selu Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
22. Ankica Vujnović 1934 - zlostavljana i mučena od hrvatske vojske nakon čega je masakrirana. Oko tela je pronađeno uže kojim je mučena a nekoliko prstiju je bilo odsečeno
23. Boja Vujnović 1909 - zarobljena u svojoj kući u selu Čitluk. Hrvatski vojnici su je prisilili da legne na krevet a potom je polili benzinom i živu zapalili.
24. Đuro M. Vujnović 1918 - ubijen kao civil u svom selu Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
25. Anđelija Jović 1933 - zarobljena je u svom selu zajedno sa rođakom kada su pošli po vodu. Prema rečima njenog supruga, hrvatski vojnici su je linčovali i zlostavljali pa živu nabili na kolac a njeno telo je pronađeno u jami 2000. u Obradović Varoši, Gospić
26. Milka Bjegović 1947 - domaćica, prognana iz Gospića, ubijena od hrvatske vojske u zbegu prilikom pokušaja da iz Divosela sklonište potraži u Počitelju. Smrtno je stradala od granate kojima su hrvatski vojnici planski zasipali civile. Geler ju je pogodio u glavu usled čega je preminula na licu mesta
27. Stana Krajnović 1926 - zlostavljana pa zapaljena u svojoj kući u selu Čitluk. Zločin su počinili naoružani pripadnici hrvatske vojske koji su ovoj ženi prethodno odsekli glavu
28. Neđeljka Krajnović 1921 - mučena pa živa zapaljena od strane hrvatske vojske u svojoj kući u selu Čitluk. Leš je pronađen u mestu Pjevači, na zgarištu, 500 m udaljenom od njihove kuće.
29. Momčilo Vujnović 1936 - okrutno ubijen, masakriran na svom kućnom pragu od hrvatske vojske u Divoselu
30. Dragan Ilić 1971 - ubijen od strane pripadnika hrvatske vojske
31. Nedeljko Bjegović 1936 - ubijen od hrvatske vojske kao civil pred svojom porodičnom kućom u Divoselu. Leš pronađen u masovnoj grobnici u Obradović Varoši, Gospić
32. Dragomir Kljaić 1966 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
33. Dušan Ljubojević 1962 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
34. Mile Pejnović 1935 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
35. Nikola Popović 1950 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
36. Dušan Potkonjak 1959 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
37. Marko Potkonjak 1934 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
38. Vlade Radaković 1938 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
39. Zoran Rašeta 1971 - ubijen u Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
40. Ilija Rašeta 1967 - ubijen od strane pripadnika hrvatske vojske
41. Slavko Surla 1957 - ubijen od strane pripadnika hrvatske vojske
42. Đuro Uzelac 1926 - ubijen, nestao kao civil u s Divoselu od strane pripadnika hrvatske vojske
43. Milan Jović 1940 - zarobljen zajedno sa rođakom Anđelijom Jović kada su pošli po vodu. Svedok je ispričao kako su Milana hrvatski vojnici tukli kundakom puške. Masakriran je a leš je pronađen u masovnoj grobnici u Obradović Varoši, Gospić
44. Rade Bursać 1973 - ubijen od strane pripadnika hrvatske vojske
45. Željko Ćopić 1958 - ubijen od strane pripadnika hrvatske vojske
46. Nikola Stojisavljević - zarobljen od hrvatske vojske a ubijen je tako što su ga obesili o drvo, te ga živog gađali noževima
47. Stanko Despić - zarobljen od hrvatskih vojnika, strahovito mučen u logoru, prebijan, šutiran, imao je veliki broj povreda svuda po telu, naročito po glavi..
48. Milan Matić - masakriran od strane hrvatske vojske na svom kućnom pragu u Divoselu
49. Jure Ivezić 1962 - Hrvat, ubijen od hrvatske vojske u Divoselu braneći srpske civile
Korišćeni izvori: Documenta.hr ,
DIC Veritas
Коментари
Постави коментар