GODIŠNJICA UBISTVA DEČAKA NIKOLE DRAGAŠA (17) U DRLJAČI KOD SISKA

Pre trideset i jednu godinu Baniju je pogodila velika tragedija kada je u besomučnom napadu hrvatskih formacija ubijen dečak Nikola Dragaš. Njegov mladi život prekinut je na vrlo okrutan način i to samo zato što je bio Srbin po nacionalnosti i pravoslavac po veroispovesti. 

Jedno od najvećih srpskih stratišta tokom hrvatskog terora i agresije (1991-1995) jeste Sisak. Ovde su počinjeni najstrašniji zločini nad srpskim civilima - bez milosti su ubijana deca, žene, stari, bolesni i nemoćni. Hrvatska vojska je na prostoru grada Siska i okolnih sela formirala ukupno 16 logora i zatočeničkih objekata za Srbe gde su vršena mučenja, zlostavljanja, silovanja i likvidacije zarobljenih srpskih civila, među kojima je bilo žena, staraca i dece. Ljudi su izvođeni iz svojih kuća, stanova i sa radnih mesta, presretani su na ulicama i odvođeni u ove kazamate gde su bili izloženi psiho-fizičkoj torturi i podvrgnuti najmonstruoznijim metodama mučenja usled čega su gotovo svi preminuli. Žene i devojke silovane su i ponižavane na najgore moguće načine.

Zlodela u Sisku, gradu gde nije bilo nikakvih borbenih dejstava, započeta su već u aprilu i maju 1991. kada su registrovana prva ubistva Srba. Po podacima Veritasa, u Sisku i okolnim mestima, u leto i jesen 1991. godine, likvidirano je najmanje 118 lica srpske nacionalnosti, od čega 97 civila, od kojih je 11 žena. Od ukupnog broja tek ih je 40 sahranjeno, a za posmrtnim ostacima ostalih i dalje se traga.  Zločini su nastavljeni sve do kraja 1995. godine i tokom zloglasne akcije "Oluja" kada je veliki broj civila skončao u najtežim mukama. Ubijani su Srbi i nakon završetka rata a ukupan broj srpskih žrtava prelazi brojku od četiri stotine okrutno ugašenih života.

Veoma mali deo žrtava je ekshumiran iz masovnih i pojedinačnih grobnica a država Hrvatska i dan danas vešto skriva podatke o tome gde leže posmrtni ostaci ostalih srpskih civila. Među žrtvama je i 14-oro dece i maloletnika a među njima je i ime Nikole Dragaša. 

Nikola Dragaš imao je samo šesnaest ipo godina kada je ubijen 2. januara 1992. godine u svom rodnom selu Drljača i to gotovo na kućnom pragu.  Živeo je ovaj dečak jednim lepim, mirnim i spokojnim životom sve dok njegove mladalačke snove nisu prekinuli okrutni hrvatski vojnici. Nisu mu poklonici tuđmanovog režima i bezumne ideje o "čistoj hrvatskoj državi" oprosti što je bio Srbin i pravoslavac. Prema podacima nevladine organizacije iz Zagreba "Documenta", Nikola je ubijen kao žrtva ratnog zločina prilikom granatiranja ovog srpskog sela od strane pripadnika hrvatske vojske.

Drljača je mesto gde nisu bile vođene nikakve borbe i gde nije bilo ratnih dejstava. Ovo pitomo mesto u srcu Banije našlo se na udaru hrvatske vojske samo iz niskih pobuda i šovinističkih ideala.

Nikola je bio ponos i svoga mesta i svojih bližnjih. Pamte ga poznanici i prijatelji kao skromnog, talentovanog i darovitog momka koji je bio veoma zreo za svoje godine. Nikola je bio izuzetno vredan dečak i uvek spreman da pomogne svojoj porodici. Omiljen u društvu, ovaj mladić je imao brojne snove, želje i zacrtane ciljeve koje voljom bezumnika nikada nije stigao da ostvari.

Prema popisu iz 1991. u mestu Drljača je živelo 538 stanovnika od čega 419 Srba, 37 Jugoslovena, 43 Hrvata, 39 ostalih. Prema poslednjem popisu iz 2011. u Drljači je živelo 277 stanovnika a danas je ovaj broj dvostruko manji. Drljača je od 1991. do 1994. bila često izložena granatiranju od strane hrvatske vojske a tokom zločinačke akcije "Oluja" hrvatska vojska je u avgustu 1995. popalila veliki broj kuća i objekata u vlasništvu Srba. Selo je opustošeno i razoreno a više meštana je masakrirano.

Tokom trajanja rata ubijeno je i nestalo 14 meštana iz Drljače, među kojima je i Jula Kostanjček (1914-1995) koja je preživela sve torture ustaškog logora Jasenovac ali ne i poslednji Tuđmanov rat.  

Sa željom da se sačuva uspomena na Nikolu Dragaša ali i sećanje na stradanje preko tri stotine srpske dece tokom hrvatske agresije (1991-1995) na području Slavonije, Like, Korduna, Dalmacije, Banije, Posavine i Bosanske Krajine, trebalo bi u Srbiji napokon podići prikladno spomen obeležje posvećeno ovim  anđelima. Iako je još odavno pokrenuta ideja da se realizuje jedan takav veoma važan projekat a da se 1. maj proglasi Danom sećanja na najmlađe stradalnike, do danas ništa nije učinjeno po tom pitanju. Ovo pitanje bi trebalo biti prioritet, a država Srbija bi morala  ispraviti nepravdu dugu tri decenije tako što bi trajnim memorijalom otrgla od zaborava ta prerano ugašena detinjstva. Pred taj spomenik trebali bi dolaziti učenici svih uzrasta, i osnovnih i srednjih škola, te upravo sa tih mesta učiti istoriju sa glavnim ciljem da se ovakva i slična zla više nikada i nikome ne ponove.