Kada kažemo Voćin, odmah su prve asocijacije strašni zločini hrvatskih snaga nad srpskim civilima, najpre tokom Drugog svjetskog rata, a potom i tokom posljednjeg građanskog rata 1991. godine. Ono što su hrvatski vojnici počinili pre samo 34 godine, teško bi i najokorelijim sadistima i zlikovcima palo na pamet.
Iživljavanja, masakriranja, silovanja, ritualna ubistva - sve se to zbilo nedužnom srpskom stanovništvu koje nije željelo i nije imalo gdje otići te zime 1991. godine. Željeli su ostati na svome ognjištu i tu odluku su platili životima. Nažalost, životima su platili i pojedini hrvatski civili koji su ostali u Voćinu jer pripadnici hrvatskih paravojnih formacija nisu pitali ni za ime, ni za nacionalnost, ni za starosnu dob već su ubijali sve redom.
Pripadnici hrvatskih paravojnih snaga izvršili su strahovite zločine nad srpskim civilinim stanovništvom na području Voćina. Za vrijeme rata ubijeno je 67 srpskih civila, mahom starih i nemoćnih osoba, od čega je najveći broj likvidiran u periodu sredinom decembra 1991. po ulasku hrvatskih formacija u grad i okolna sela.
Voćin je smješten u zapadnoj Slavoniji i ostao je poznat je kao jedno od najvećih stratišta srpskog naroda, kako tokom Drugog svjetskog rata, tako i tokom poslednjeg građanskog rata kada su mnogobrojni civili masovno ubijeni samo zbog pogrešne nacionalnosti, imena ili vjeroispovijesti.
Podsjećamo, tokom Drugog svjetskog rata ustaše su ubile više stotina Srba, među kojima i veliki broj djece. Najviše je stradalo selo Kometnik gdje je 13. i 14. januara 1942. strijeljano dve stotine srpskih civila. Maljevima i drugim hladnim ali i vatrenim oružjem, nemilosrdno su ubijana djeca, trudnice, stari i nemoćni. Mnogi su bačeni u jame.
Nažalost, identični zločini su ponovljeni i pet decenija kasnije. Mnogi od počinilaca bili su potomci ustaša koje su činile zvjerstva u Voćinu i tokom Drugog svjetskog rata, svjedočili su kasnije preživjeli Srbi. Prva ubistva srpskih civila u ovom kraju zabilježena su u ljeto i ranu jesen 1991. godine ali se najmasovniji pokolj dogodio po ulasku hrvatske vojske u Voćin tokom i nakon 13.12.1991. godine kada su okupirana srpska sela. U divljačkom pohodu hrvatskih vojnika u potpunosti su spaljena i razorena gotovo sva srpska sela Sekulinci, Hum Pustara, Gornji Meljani, Kometnik, Đuričići...stotine kuća je popaljeno i porušeno. Gotovo celokupno srpsko civilno stanovništvo koje je ostalo u selu je ubijeno a tijela mnogih do danas nisu pronađena. Ljudi su zakivani, žene su silovane, odsjecane su im glave i ekstremiteti, vršena su sadistička mučenja, a stara i bolesna populacija je živa spaljivana po kućama. Horor je to o kojem se i danas ćuti.
Nažalost, identični zločini su ponovljeni i pet decenija kasnije. Mnogi od počinilaca bili su potomci ustaša koje su činile zvjerstva u Voćinu i tokom Drugog svjetskog rata, svjedočili su kasnije preživjeli Srbi. Prva ubistva srpskih civila u ovom kraju zabilježena su u ljeto i ranu jesen 1991. godine ali se najmasovniji pokolj dogodio po ulasku hrvatske vojske u Voćin tokom i nakon 13.12.1991. godine kada su okupirana srpska sela. U divljačkom pohodu hrvatskih vojnika u potpunosti su spaljena i razorena gotovo sva srpska sela Sekulinci, Hum Pustara, Gornji Meljani, Kometnik, Đuričići...stotine kuća je popaljeno i porušeno. Gotovo celokupno srpsko civilno stanovništvo koje je ostalo u selu je ubijeno a tijela mnogih do danas nisu pronađena. Ljudi su zakivani, žene su silovane, odsjecane su im glave i ekstremiteti, vršena su sadistička mučenja, a stara i bolesna populacija je živa spaljivana po kućama. Horor je to o kojem se i danas ćuti.
Ovi zločini su počinjeni samo tri dana nakon što su hrvatske snage masakrirale 42-a srpska civila (25 žena i 17 staraca) u selima oko Slavonske Požege. Dokumentaciono-informacioni centar Veritas podsjeća da su hrvatske vlasti 29. oktobra 1991. počele da sprovode naredbu o evakuaciji 26 sela iz Požeške kotline sa isključivo ili pretežno srpskim stanovništvom.
"U selima koja je trebalo evakuisati živelo je, po popisu stanovništva iz 1991. godine, 2.120 lica. Iako je stanovništvu prilikom evakuacije obećano da će, kada se vrate, naći sve kako su i ostavili, odmah po njihovom odlasku započelo je sistematsko paljenje i miniranje srpskih kuća. Tada je stradao deo starijih ljudi koji nije hteo, ili nije mogao da napusti svoja sela“, stoji u saopštenju. Dodaje se da su stanovnici sela Gornji Vrhovci, Vučjak Čečavski i Šnjegavić odbili da se evakuišu zbog čega su ih 10. decembra napale hrvatske snage i tom prilikom ubile 71 Srbina, među kojima 33 žene, i opljačkale i minirale 616 kuća i 590 pomoćnih objekata. Za etničko čišćenje 26 sela Požeške kotline, od kojih su 23 potpuno uništena, po pisanoj naredbi državnog organa, prvoj i jedinoj u Evropi posle Drugog svjetskog rata, još niko nije procesuiran ni pred međunarodnim ni pred domaćim sudovima“, naveli su iz Veritasa.
Tri dana nakon pokolja starih i nemoćnih, hrvatski vojnici su svoj fokus usmjerili ka Voćinu gdje su počinili identičan scenario i težak pokolj koji je iz nepoznatih razloga ostao medijski daleko manje propraćen. Prema podacima Srpskog Narodnog Vijeća, za vrijeme trajanja rata je ubijeno 67 srpskih civila Voćinskog kraja, a najveći broj ljudi je skončao 13, 14. i 15. decembra 1991. godine. I ovdje su žrtve bila mahom starija, bolesna i nemoćna lica, među kojima i veliki broj žena. Oni su masakrirani ili živi zapaljeni po svojim kućama. Bio je to sistematski, dobro organizovan i dugo planiran državni zločin podržan od najviših nivoa vlasti Republike Hrvatske čiji je cilj bilo etničko čišćenje Voćina od srpskog stanovništva, što je bio deo široke kampanje stvaranja etnički čiste države.
Prema riječima rijetkih Srba koji su imali priliku da prežive, srpski civili su ubijani sekirama i mučeni na razne druge načine i metodama sličnim onima koje su primenjivale ustaše u Kometniku tokom Drugog svjetskog rata. Postoje indicije da su postojali i logori za Srbe. Mnogi civili iz Voćina i danas se vode kao nestali a hrvatske vlasti i prve komšije odbijaju da kažu gdje su masovne grobnice.
Mnogi Srbi iz Voćina su pokazali veliku humanost 1991. godine jer su u periodu dok je ovaj kraj bio kontrolom srpskih snaga, koliko je to bilo u njihovoj mogućnosti štitili komšije hrvatske nacionalnosti od potencijalnih napada i eventualnih neprijatnosti i odmazde. Davali su im hranu, pružali smeštaj, čuvali u svojim kućama i podrumima i zajedno dijelili tešku, ratnu sudbinu. Svoju humanost su, nažalost, samo par dana kasnije platili vlastitim životima. Hrvatski paravojnici su po ulasku u voćinska sela ubijali šta su stigli, ne pitajući ni za pol, ni za godine, a vrlo često ni za nacionalnost žrtava. Tako je najmanje deset Hrvata stradalo od hrvatske ruke, jer ubice nisu gledale u koga pucaju i u čiju kuću ubacuju bombe.
Civila Svetislava Filipovića, penzionera od šezdesetak godina, u njegovoj porodičnoj kući su 02.06.1992. najpre okrutno mučili pa izmasakrirali pripadnici hrvatske vojske. U svojoj porodičnoj kući 01.02.1992. ubijeni su supružnici Vid i Mara Smoljić, oboje stari po 55 godina, a u besomučnom bombardovanju srpskih kuća od strane hrvatske vojske u Hum Varoši ubijeni su civili Zora Škorić /40/ i Saher Rudi /46/. Nakon mučenja i zlostavljanja hrvatski vojnici su u mestu Ćeralije masakrirali bolesnu i teško pokretnu staricu Jelu Crnobrnju /85/ i penzionerku Darinku Stojanović /66/.
Predstavnici Centra za suočavanje sa prošlošću "Documenta" više puta su pozivali nadležne institucije da procesuiraju počinioce zločina nad mještanima srpske nacionalnosti u Voćinu. Ne djeleći žrtve po vjerskoj i nacionalnoj pripadnici, predstavnici ove nevladine organizacije godinama pozivaju na poštovanje svih žrtava istovremeno osuđujući sve zločine. Za zločine nad srpskim civilima do danas niko nije odgovarao a brojni hrvatski mediji intenzivno već godinama rade na tome da se ovaj stravičan masakr zataška i prikrije.
- Prisjećamo se se više stotina civilnih srpskih žrtava širom Zapadne Slavonije od kojih se mnogi i danas vode kao nestali. Proces lociranja i ekshumacije grobnica i identifikacije nestalih Srba je spor i neučinkovit, a pravo na istinu o stradanju i dostojno komemoriranje i sjećanje na žrtve uskraćeno, kazao je pre osam godina Igor Pavković, tadašnji dožupan Virovitičko-podravske županije i zamenik predsednika Srpskoga narodnog vijeća (SNV) te županije, na parastosu srpskim žrtvama u Voćinu.
Predsjednik Srpskoga narodnog vijeća Milorad Pupovac tada je poručio kako je vrijeme da se počnemo prisećati svih stradalih i da se počnemo približavati jedni drugima kroz tu vrstu sećanja i komemoracija. - Za sada to radi svatko za sebe, Hrvati oplakuju svoje, a Srbi se prisjećaju svojih žrtava. Treba se sjećati i egzodusa čije su posljedice goleme. Velika većina ljudi se nije vratila, niti se mogla vratiti. Naša je dužnost da se sjećamo i politika koje su poticale egzodus i onemogućavale ljudima da se vrate, rekao je tada Pupovac. - Na žalost, za zločine koji su počinjeni prema Srbima u zapadnoj Slavoniji 1991. i 1995. godine nitko nije odgovarao. Isto tako nije odgovarao za razaranja, protjerivanja i uništavanja spomeničke baštine, izjavio je Pupovac nakon parastosa.
Pravoslavna crkva u Voćinu razorena je još 1991. a nakon obnove bila je više puta meta hrvatskih ekstremista i u godinama nakon rata.
Izvor: Politika Plus: Voćin: U crkvi Svetih Otaca parastos za civilne žrtve rata
Izvor: Politika Plus: Voćin: U crkvi Svetih Otaca parastos za civilne žrtve rata
Documenta: Zločini u Voćinu – Sjećanje na sve žrtve (2013)
Коментари
Постави коментар